اولویت دهی معیارهای بازسازی در خاتمۀ فعالیت معادن (مطالعۀ موردی: معادن سنگ آهن گل گهر، سنگان و چادرملو)

بخش های مختلف فعالیت های معدنی گسترۀ وسیعی از محیط را دستخوش تغییرات می کنند، بنابراین بازسازی سایت فعالیت های معدنی در زمان بهره برداری از معدن یا در خاتمۀ عملیات معدن کاری اجتناب ناپذیر است. کاهش مخاطرات به جای مانده از عملیات معدن کاری، احیای زمین های تحت تأثیر و منابع آبی مصرف شده، کاهش آثار، اطمینان از حفظ منابع محیط زیستی، ایجاد ثبات و پایداری در محیط اجتماعی- اقتصادی منطقه پس از پایان فعالیت های معدنی، ایجاد کاربری های جدید و ترغیب در استفادۀ مناسب از منابع انرژی و ضمانت بهره برداری پایدار از معادن از جمله اهداف بازسازی است. با در نظر گرفتن این اهداف و مطالعۀ اکوسیستم قرارگیری معادن می توان معیارهای متعددی برای بازسازی معرفی کرد، اما از میان این معیارها، گروهی باید انتخاب شوند تا هنگام بازسازی معادن از اهمیت و وزن بیشتر و اولویت بالاتری برخوردار باشند. با این فرض 40 معیار بازسازی در سه معدن بزرگ سنگ آهن کشور (گل گهر، سنگان و چادرملو) و در سه محیط طبیعی، اجتماعی و اقتصادی تعیین و بررسی شدند. تنوع، تعدد و ویژگی معیارها سبب شد تا از روش تصمیم گیری چندمعیارۀ دلفی- فازی به منظور اولویت دهی معیارهای مورد بحث استفاده شود. در نهایت با توجه به امتیازهای اختصاص داده شده به هر معیار و مقایسۀ فازی آن ها، 16 زیرمعیار که دارای بالاترین اولویت در بازسازی معادن بودند، انتخاب شدند. از میان معیارهای اولویت دهی شده، شیب و وسعت محدودۀ تخریب شده دارای بالاترین و روش کاشت و ارزش دارویی گیاهان دارای پایین ترین اولویت بودند. این مقاله در نظر دارد کاربرد تصمیم گیری چندمعیاره به روش دلفی- فازی را در اولویت دهی معیارهای بازسازی نشان دهد. به این ترتیب با در نظر گرفتن محدودیت های زمانی و بودجه، برنامه ریزی مناسب و تخصیص بهینۀ منابع مالی برای اجرای برنامۀ بازسازی این سه معدن تحقق خواهد یافت.